نیلینگ و انکراژ: دو روش برای پایدار سازی خاک
نیلینگ (Soil Nailing) به معنی میخکوبی خاک است. برای پایدارسازی گود به روش نیلینگ، میلگردهای فولادی با طول و قطر مناسب در خاک حفر شده و سپس با تزریق دوغاب سیمان، فضای خالی بین میلگرد و خاک پر میشود. این کار باعث ایجاد یک شبکه مسلح در خاک شده و به آن استحکام میبخشد. نیلینگ برای پایدارسازی شیبها، گودبرداریها، و دیوارههای خاکی به کار میرود.
انکراژ (Anchorage) به معنی مهار کششی است. برای پایدارسازی گود به روش انکراژ، میلگردها یا کابلهای فولادی به داخل زمین یا سازههای مجاور تزریق شده و سپس با اعمال نیروی کششی، به خاک یا سازه قفل میشوند. انکراژ برای پایدارسازی سازههای نگهبان، دیوارههای حائل، و فونداسیونها به کار میرود.
تفاوت نیلینگ و انکراژ
- نیلینگ به مصالح و تجهیزات کمتری نسبت به انکراژ نیاز دارد. این تفاوت نیلینگ و انکراژ در هزینه های اجرایی پروژه بسیار اثرگذار می باشد.
- در نیلینگ محدوده کمتری از خاک مسلح میشود.
- از جمله مواردی که به عنوان تفاوت نیلینگ و انکراژ همیشه مورد توجه مدیران پروژه بوده است، تفاوت در میزان فضای تدارکاتی و پشتیبانی پروژه در زمان اجرا می باشد. نیلینگ فضای بیشتری برای عبور و مرور و حمل وسایل ایجاد میکند.
- قیمت اجرای نیلینگ در مقایسه با انکراژ کمتر است.
- تفاوت نیلینگ و انکراژ در سرعت اجرا قابل توجه است. زیرا پایدارسازی گود به روش نیلینگ سریعتر از پایدارسازی گود به روش انکراژ است.
- قدرت فوق العاده زیاد انکراژ در مهار نیروی رانش زمین و نیروی ریزشی زمین در مقایسه با نیلینگ یکی از موارد مهم تفاوت نیلینگ و انکراژ است.
- در روش انکراژ از فولادهایی 6 تا 8 برابر مقاومتر از فولاد معمولی استفاده میشود.
- در طراحی نیلینگ، میلگرد یک مولفه مقاوم است در صورتی که در طراحی انکراژ، میلگرد نقشی فعال دارد.
با توجه به تفاوت نیلینگ و انکراژ که گفته شد، انتخاب روش مناسب برای پایدارسازی خاک به عوامل مختلفی مانند نوع خاک، عمق گودبرداری، و میزان بار وارده بستگی دارد.
صفر تا صد نیلینگ
مراحل اجرای نیلینگ عبارتند از:
- گودبرداری مقطعی:
- گودبرداری به صورت مرحله به مرحله و از بالا به پایین انجام میشود.
- عمق هر مرحله گودبرداری به جنس خاک و مشخصات مکانیکی آن بستگی دارد.
- عرض گودبرداری باید به گونهای باشد که امکان تجهیز و ورود ماشینآلات به محل گودبرداری وجود داشته باشد.
- حفاری گمانهها:
- پس از گودبرداری هر مقطع، حفاری گمانهها در دیواره گود انجام میشود.
- قطر، عمق و زاویه گمانهها بر اساس مشخصات مکانیکی و فیزیکی خاک تعیین میشود.
- حفاری گمانهها به وسیله دستگاههای حفاری مانند دریل واگن انجام میشود.
- نصب میلگردها:
- میلگردهای آجدار با قطر و طول مناسب در داخل گمانهها قرار میگیرند.
- قسمتی از میلگرد که بیرون از گمانه قرار میگیرد به اصطلاح “سرنیل” نامیده میشود.
- برای جلوگیری از خوردگی میلگردها، از پوششهای مناسب مانند اپوکسی استفاده میشود.
- تزریق دوغاب سیمان:
- فضای خالی بین میلگرد و دیواره گمانه با دوغاب سیمان پر میشود.
- تزریق دوغاب تحت فشار انجام میشود تا به طور کامل فضای خالی را پر کند.
- دوغاب سیمان پس از سفت شدن، میلگرد را به دیواره گود متصل میکند.
- زهکشی:
- برای جلوگیری از جمع شدن آب در پشت دیواره گود، سیستم زهکشی اجرا میشود.
- زهکشی به وسیله لولههای زهکش و مصالح فیلتر مانند ژئوتکستایل انجام میشود.
- شاتکریت و نصب مش:
- برای افزایش مقاومت دیواره گود، از شاتکریت (بتن پاشی) استفاده میشود.
- قبل از شاتکریت، مش فلزی بر روی دیواره گود نصب میشود.
- شاتکریت به صورت یک لایه نازک بر روی مش پاشیده میشود و پس از سفت شدن، یک لایه محافظ ایجاد میکند.
- نصب صفحه سرنیل و مهره:
- در نهایت، صفحه سرنیل بر روی انتهای میلگردها نصب و با مهره محکم میشود.
- صفحات سرنیل وظیفه دارند نیروی کششی را به میلگردها منتقل کنند.
مزایای نیلینگ:
- پایدارسازی گود به روش نیلینگ یک روش پایدارسازی مقرون به صرفه است.
- نیلینگ به سرعت قابل اجرا است.
- نیلینگ فضای کمتری را اشغال میکند.
- نیلینگ در خاکهای مختلف قابل اجرا است.
معایب نیلینگ:
- نیلینگ در خاکهای خیلی سست و یا خیلی سخت قابل اجرا نیست.
- نیلینگ در مناطق با آبهای زیرزمینی بالا باید با احتیاط انجام شود.
- نیلینگ ممکن است باعث ایجاد لرزش در زمین شود.
جمع بندی نکات مهم در اجرای نیلینگ:
اجرا و طراحی نیلینگ باید توسط افراد متخصص و با تجربه انجام شود.
قبل از اجرای پایدارسازی گود به روش نیلینگ، باید آزمایشهای مکانیکی خاک انجام شود.
از مصالح با کیفیت و مرغوب در اجرای نیلینگ استفاده شود.
نظارت دقیق بر مراحل اجرای نیلینگ ضروری است.
صفر تا صد انکراژ
مراحل اجرای انکراژ
طراحی انکراژ و نقشه برداری:
قبل از شروع عملیات اجرای انکراژ، طراحی و نقشه برداری دقیق محل انجام میشود.
در این مرحله، مشخصات فنی لازم برای طراحی انکراژ مانند طول، قطر، زاویه و تعداد انکرها تعیین میشود.
حفاری گمانهها:
حفاری گمانهها به وسیله دستگاههای حفاری مانند دریل واگن انجام میشود.
قطر، عمق و زاویه گمانهها بر اساس مشخصات طراحی انکراژ تعیین میشود.
حفاری گمانهها باید با دقت و ظرافت انجام شود تا از ریزش دیواره گمانه جلوگیری شود.
نصب المانهای انکراژ:
المانهای انکراژ شامل میلگردها، کابلها یا استرندها هستند.
المانهای انکراژ به داخل گمانهها قرار داده میشوند و به طور موقت ثابت میشوند.
تزریق دوغاب:
فضای خالی بین المان انکراژ و دیواره گمانه با دوغاب سیمان پر میشود.
تزریق دوغاب تحت فشار انجام میشود تا به طور کامل فضای خالی را پر کند.
دوغاب سیمان پس از سفت شدن، المان انکراژ را به دیواره گود متصل میکند.
پیش تنیدگی:
پس از گیرش دوغاب، المانهای انکراژ با استفاده از جکهای مخصوص کشیده میشوند.
میزان پیش تنیدگی بر اساس مشخصات طراحی انکراژ تعیین میشود.
پیش تنیدگی باعث ایجاد نیروی فشاری در خاک و افزایش مقاومت دیواره گود میشود.
نصب صفحات و اتصالات:
صفحات فلزی در انتهای المانهای انکراژ نصب میشوند.
صفحات انکراژ به سازه نگهبان یا سایر المانهای سازهای متصل میشوند.
نظارت و نگهداری:
پس از اجرای انکراژ، باید به طور دورهای نظارت و نگهداری شود.
وضعیت انکراژ از نظر خوردگی، زنگ زدگی و پارگی باید بررسی شود.
در صورت مشاهده هرگونه مشکل در اجرای انکراژ، باید اقدامات لازم برای رفع آن انجام شود.
مزایای انکراژ:
انکراژ یک روش پایدارسازی بسیار مقاوم است.
انکراژ در خاکهای مختلف قابل اجرا است.
پایدارسازی گود به روش انکراژ میتواند برای پایدارسازی دیوارههای با ارتفاع زیاد استفاده شود.
معایب انکراژ:
انکراژ یک روش نسبتاً پرهزینه است.
اجرای انکراژ به زمان و تجهیزات بیشتر نیاز دارد.
انکراژ ممکن است باعث ایجاد لرزش در زمین شود.
جمع بندی نکات مهم در اجرای انکراژ:
طراحی پایدارسازی گود به روش انکراژ باید توسط افراد متخصص و با تجربه انجام شود.
قبل از اجرای انکراژ، باید آزمایشهای مکانیکی خاک انجام شود.
از مصالح با کیفیت و مرغوب در اجرای انکراژ استفاده شود.
نظارت دقیق بر مراحل اجرای انکراژ ضروری است.
تفاوت نیلینگ و انکراژ در نوع پروژه و کاربردهای آنها
کاربردهای نیلینگ
کاربردهای انکراژ
عمده ترین کاربردهای نیلینگ در پروژه های پایدارسازی موقت و دائمی خاک و سازههای مختلف می باشد. در اینجا به چند مورد اشاره می کنیم:
- گودبرداریها:
- گودبرداریهای عمیق: پایدارسازی گود به روش نیلینگ برای پایدارسازی دیوارههای گودبرداریهای عمیق در مناطق شهری و محصور بسیار مناسب است.
- گودبرداری در خاکهای سست: پایدارسازی گود به روش نیلینگ میتواند برای پایدارسازی دیوارههای گودبرداری در خاکهای سست و ریزشی مانند ماسه و سیلت استفاده شود.
- گودبرداری در مجاورت سازههای مجاور: نیلینگ برای پایدارسازی دیوارههای گودبرداری در مجاورت سازههای مجاور و جلوگیری از نشست و آسیب به آنها مناسب است.
- شیبها:
- پایدارسازی شیبهای خاکی: نیلینگ برای پایدارسازی شیبهای خاکی در برابر رانش و فرسایش به کار میرود.
- پایدارسازی شیبهای سنگی: نیلینگ میتواند برای پایدارسازی شیبهای سنگی در برابر ریزش و لغزش استفاده شود.
- پایدارسازی شیبهای جادهها: نیلینگ برای پایدارسازی شیبهای جادهها و خطوط راهآهن در برابر رانش و فرسایش به کار میرود.
- دیوارههای حائل:
- پایدارسازی دیوارههای حائل بتنی: نیلینگ برای پایدارسازی دیوارههای حائل بتنی در برابر فشار خاک و رانش زمین به کار میرود.
- پایدارسازی دیوارههای حائل سنگی: نیلینگ میتواند برای پایدارسازی دیوارههای حائل سنگی در برابر فرسایش و تخریب استفاده شود.
- پایدارسازی دیوارههای حائل در مجاورت آب: نیلینگ برای پایدارسازی دیوارههای حائل در مجاورت آب و جلوگیری از فرسایش و رانش زمین به کار میرود.
کاربردهای انکراژ بطور معمول در پروژه هایی هست که هدف از اجرای آنها پایدارسازی دائمی سازههای مختلف هست. در اینجا چند مورد را لیست کرده ایم:
1. سازههای نگهبان:
- مهار دیوارههای حائل: انکراژ برای مهار دیوارههای حائل بتنی و سنگی در برابر فشار خاک و رانش زمین به کار میرود.
- مهار شمعها: انکراژ میتواند برای مهار شمعهای بتنی و فلزی در برابر نیروهای خمشی و کششی استفاده شود.
- مهار تیرهای لنگر: انکراژ برای مهار تیرهای لنگر در سازههای نگهبان به کار میرود.
2. فونداسیونها:
- افزایش ظرفیت باربری فونداسیون: انکراژ برای افزایش ظرفیت باربری فونداسیون در خاکهای ضعیف و سست به کار میرود.
- مهار فونداسیون در برابر واژگون شدن: انکراژ میتواند برای مهار فونداسیون در برابر واژگونی و لغزش در اثر بارهای جانبی استفاده شود.
- جلوگیری از نشست فونداسیون: انکراژ برای جلوگیری از نشست فونداسیون در خاکهای با قابلیت فشردگی بالا به کار میرود.
3. سازههای زیرزمینی:
- مهار سقف تونلها: انکراژ برای مهار سقف تونلها در برابر ریزش و رانش زمین به کار میرود.
- مهار دیوارههای تونلها: انکراژ میتواند برای مهار دیوارههای تونلها در برابر فشار خاک و رانش زمین استفاده شود.
- مهار گودالهای آسانسور: انکراژ برای مهار گودالهای آسانسور در برابر ریزش و رانش زمین به کار میرود.
توجه: انتخاب روش مناسب برای پایدارسازی به عوامل مختلفی مانند نوع خاک، عمق گودبرداری، نوع سازه و میزان بار وارده بستگی دارد.
یک مثال کاربردی - تفاوت نیلینگ و انکراژ
برای متروهای زیر زمینی، انتخاب بین نیلینگ و انکراژ به عوامل مختلفی مانند عمق گودبرداری، نوع خاک، شرایط آب زیرزمینی، و بارهای وارده بستگی دارد. علاوه بر اینکه انتظار است که به عنوان پیمانکار و مجری ذیصلاح در طراحی و اجرای پروژه از شرایط عمومی مدیریت پیمان که توسط کارفرما ارائه شده است مطلع باشید و به این ترتیب موارد قانونی و درخواست های ویژه ای که مورد توجه کارفرما هست را در اجرای پروژه در نظر داشته باشید. در ادامه به بررسی ویژگی ها و مزایا و معایب نیلینگ در مقایسه با مزایا و معایب انکراژ می پردازیم:
مزایای نیلینگ برای اجرای تونل های زیر زمینی مترو:
- مقرون به صرفه بودن: قیمت اجرای نیلینگ در مقایسه با انکراژ، کمتر هست.
- سرعت اجرا: نیلینگ به سرعت قابل اجرا است و میتواند در مدت زمان کوتاهی انجام شود.
- اشغال فضای کمتر: نیلینگ فضای کمتری را اشغال میکند و برای تونلهای با فضای محدود مناسب است.
معایب نیلینگ برای اجرای تونل های زیر زمینی مترو:
- محدودیت عمق: یکی از معایب نیلینگ این است که برای عمقهای زیاد مناسب نیست و در خاکهای خیلی نرم و مرطوب ممکن است کارایی کافی نداشته باشد.
- محدودیت باربری: از جمله معایب نیلینگ می توان به محدودیت ظرفیت باربری اشاره کرد که موجب می شود برای تونلهایی که بارهای سنگینی را تحمل میکنند مناسب نباشد.
مزایای انکراژ در این شرایط:
- ظرفیت باربری بالا: انکراژ ظرفیت باربری بالایی دارد بنابراین اجرای انکراژ برای تونلهایی که بارهای سنگینی را تحمل میکنند می تواند انتخاب مناسبی باشد.
- مناسب برای عمق زیاد: یکی از امتیازات انکراژ این است که برای عمقهای زیاد مناسب است و میتواند در خاکهای خیلی نرم و مرطوب نیز به کار رود.
- قابلیت پیش تنیدگی: از جمله مزایای انکراژ قابلیت پیش تنیدگی است. این قابلیت میتواند به طور فعال در پایدارسازی خاک و سازه تونل نقش داشته باشد.
معایب انکراژ در این شرایط:
- هزینه بالا:
اجرای انکراژ در مقایسه با قیمت اجرای نیلینگ، هزینه بیشتری دارد.
- زمان اجرا:
اجرای انکراژ به زمان بیشتری نیاز دارد و ممکن است روند ساخت تونل را کندتر
کند.
- اشغال فضای بیشتر:
انکراژ فضای بیشتری را اشغال میکند و برای تونلهای با فضای محدود مناسب
نیست.
در نهایت با توجه به موارد ذکر شده، بر اساس ملاک های زیر می توان برای اجرای تونل های مترو های زیر زمینی بین متد نیلینگ و آنکراژ انتخاب مناسب را تشخیص داد.
برای انتخاب و اجرای آنکراژ:
- اگر عمق گودبرداری زیاد باشد: انکراژ گزینه مناسبتری است.
- اگر خاک خیلی نرم و مرطوب باشد: انکراژ گزینه مناسبتری است.
- اگر بارهای وارده به تونل زیاد باشد: انکراژ گزینه مناسبتری است.
- اگر فضای کافی برای اجرا وجود داشته باشد: انکراژ گزینه مناسبتری است.
برای انتخاب و اجرای نیلینگ:
- اگر عمق گودبرداری کم باشد: نیلینگ میتواند گزینه مناسبی باشد.
- اگر خاک نرم و مرطوب باشد، اما خیلی نرم نباشد: نیلینگ میتواند گزینه مناسبی باشد.
- اگر بارهای وارده به تونل زیاد نباشد: نیلینگ میتواند گزینه مناسبی باشد.
- اگر فضای کافی برای اجرا وجود نداشته باشد: نیلینگ میتواند گزینه مناسبی باشد.
ابنیه سازان هونام
شرکت ابنیه سازان هونام، طراح و مجری تخصصی پروژه های ساختمانی و پروژه های طراحی و اجرای سازه، با استفاده از تجربیات اجرایی و تخصصی خود در زمینه طراحی و اجرای مقاوم سازی گودبرداری های حرفه ای با روش های نیلینگ و انکراژ و همچنین طراحی و اجرای انواع سازه های ساختمانی، افتخار دارد که با بکارگیری تیم مهندسین کارآمد و با تجربه در کنار شما باشد و با انجام طراحی به روز و اقتصادی برای پروژه های عمرانی شما، ارزش افزوده ایجاد کند.
شرکت ابنیه سازان هونام، اعتقاد دارد که تنها راه جلوگیری از اتلاف سرامایه های شخصی و سرمایه های ملی این است که پروژه های ساختمانی را منطبق بر آیین نامه های فنی، و آخرین استانداردهای ساختمان طراحی و اجرا کند.
برای بهره گیری از تخصص و تجربیات اجرایی تیم مهندسین با تجربه ما در زمینه های طراحی سازه، اجرای سازه، بازسازی ساختمان و مقاوم سازی خاک و سطوح در گودبرداری ها با روش نیلینگ و انکراژ، کافیست که همین الان با شرکت ابنیه سازان هونام تماس بگیرید.